Aile İçi Disiplin ve Problem Çözme

• 

Feriha Şenkaya Dildar
Uzman Pedagog

Günlük yaşam içinde ailelerin sıklıkla karşılaştıkları ilk çocukluk dönemi zorluklarının başında "disiplin" gelmektedir. Anne-babalar çocuklarını eğitirken neleri yapıp neleri yapmamaları konusunda sık sık belirsizlik yaşarlar.

Aile,uzmanlar tarafından "canlı bir sistem" olarak tanımlanır. Ailenin de büyümesi, gelişmesi, dönemsel zorluklardan geçmesi söz konusudur. Tüm yaşam süreci içinde, pek çok krizi atlatmakta belki de en önemli unsur, aile içindeki "güç dengesi" dir. Biliyoruz ki çocuklar güç kullanmayı severler. Ancak yine biliyoruz ki; gücü hissetmeyi ve güçlü anne-babaya sahip olmayı çok daha fazla severler. Anne-baba aile içinde gücü kullanma hakki ve becerisi yönünden daima çocuklardan daha yukarıda yer almalıdır. Çoğu zaman aile içindeki bu "güç dengesi"nin bozulması ile krizler çıkar ve sorun çözme zorlaşır. Şüphesiz çocukların da karar verme,seçim yapma, kabul etme ya da etmeme hakları vardır. Ev içinde birey olarak varlık alanlarına daima saygı duyulmalıdır. Ancak bu alan anne-babanın ortak inançları doğrultusunda oluşturdukları bir hat içinde olmalıdır. Bu anne-babanın konforundan çok çocukların güvenliği için gereklidir. Unutulmamalıdır ki çocuklar sınır içinde daima daha güvenlidirler.

Disiplin teorik olarak kızgınlık ya da sertlik içermez. Disiplin; kararlılık, düzen ve belirlenmiş kurallara işaret eder. Anne-babalar çocuk büyütürken hata yaparlar,pek çok şeyi deneme-yanılma yoluyla bulurlar ya da bazen sorun çözme becerilerini kullanamaz olurlar. Aile içinde oluşturulmuş koşulsuz sevgi, güven ve açık iletişim sayesinde her zaman,her durum yeniden yapılandırılabilir.

Ailelere disiplinle ilgili bazı pratik yöntemler:

•  Tekrarlayan problem davranışla baş etmek üzere oluşturacağınız yeni davranış yöntemine geçmeden önce çocuğunuzla durumu konuşun. Tekrarlayan bu davranışın her iki taraf için anlamını belirleyin. Çözümün neden gerektiğini ve bunun için kimin ne yapması gerektiğini,her davranışın sonucunun ne olabileceğini basit ve açık anlatın ve kontrat oluşturun.

•  Gerekmedikçe fazla seçeneklerle çocuğunuzun kafasını karıştırmayın,yaşına ve duruma uygun bir-iki seçenekle yetinin.

•  Olumsuz davranışı mümkün olduğunca görmezden gelin,olumlu her şeyi daha fazla fark etmeye gayret edin. Unutmayın,davranış daima tepki ile gelişir.

•  Aynı şeyi tekrar etmeyin. Tek ve etkili talimat verin ve hemen uygulamanın yolunu bulmaya çalışın.

•  Her şeyin en iyisi olması baskısını kendinize de çocuğunuza da yapmayın. Yeteri kadar iyi olan durumlarla yetinin.

•  Ender durumlar bazı kurallardan vazgeçmeyi gerektirir. İyi anne-babalık dinlenmeyeceği yerde konuşmamayı da içerir. Evde o akşam konuk arkadaşları ile eğlenen 4 yaşındaki oğlunuzu her zamanki saatte yatmaya göndermekten baştan vazgeçmek gibi.

•  Talimatlarınızı giderek yükselen ses tonu ile defalarca tekrarlamayın. Çocuğunuzun yanına gidin, göz kontağını yakalayın, makul ses tonunuz ile kendisinden istediğinizi söyleyin. Ardından hemen ve gerekirse birlikte uygulamaya başlayın.

•  Devamlı problem çözme telaşı ile ilişkiyi kaçırmayın. Oyun ve eğlence çoğu zaman sorunları kendiliğinden çözer.